Οι αστερισμοί του Κύκνου, της Λύρας και του Αετού: Το πιο θερμό ερωτικό τρίγωνο του καλοκαιριού

«Πιο ουράνια από εκείνα τα απαστράπτοντα αστέρια του απείρου, μας φαίνονται τα αιώνια μάτια που ανοίγει μέσα μας η νύχτα»

Τα πάντα στο Σύμπαν συνδέονται με τον ψυχισμό και τις αισθήσεις μας με ένα μαγικό τρόπο. Η σύγχρονη Νευροφυσιολογία άλλωστε ταυτίζεται απόλυτα με τις απόψεις του Πτολεμαίου, του Ηράκλειτου, του Πυθαγόρα, του Πλάτωνα, του πρίγκηπα των επιστημών Πρόκλο, του Θαλή του Μιλήσιου, του Σταγειρίτη φιλόσοφου Αριστοτέλη και πολλούς από τους προπάτορες της αστρονομίας και της επιστημονικής πραγματείας της αστρολογίας. Oι συμπαντικές ενέργειες είναι πάντα εκεί κι εδώ, ενεργές αιώνια, ζωές ζέουσες που συνυπάρχουν και αλληλοεπιδρούν μέσω των αισθητηρίων οργάνων μας, με συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου μας, ενεργοποιώντας και ανελίσσοντας το νοητικό μας πεδίο. Μην ξεχνούμε επίσης πως τα ουράνια σύμβολα αποτελούν την ομιλία της ψυχής του σύμπαντος κόσμου, συνεπαγόμενα και της ψυχής του ανθρώπου που ο Πλάτων τον χαρακτήριζε «Ουράνιον νοητικό άνθος»

ΖΩΝΤΑΝΑ ΟΛΟ ΤΟ 24ΩΡΟ
Πλήρεις αναλύσεις… Ζύγισμα επιλογών και συνεπειών…
Σωστή εκτίμηση εξελίξεων…  
☎ Κάλεσε στο 14780 ή στείλε  SMS με τη λέξη ΑΣΤΡΑ στο 54760
☎ Από Κύπρο στο 900 90 980 ή με SMS στείλε Α1 στο 6699  

Περί έρωτος

Αυτές τις όμορφες καλοκαιρινές νύχτες, για τους «ερασιτέχνες» αστροπαρατηρητές, τους «εραστές της τέχνης» της αστρονομίας δηλαδή, τις ουράνιες θάλασσες του σύμπαντος, κοσμεί ένα υπέροχο ερωτικό τρίγωνο. Ερωτικό σύμφωνα με την πλατωνική προσέγγιση περί θείου έρωτος. Διότι ο πλατωνικός έρως δεν είναι αυτός που θεωρούμε, δε βασίζεται δηλαδή στο ανεκπλήρωτο αλλά στην ολοκλήρωση που νιώθει ο άνθρωπος όταν έρχεται σε επαφή με το θείο κόσμο κοιτώντας ψηλά μα πιο πολύ μέσα.

Το ερωτικό αυτό τρίγωνο, αποτελείται από τους μεγαλύτερους και λαμπρότερους αστέρες των σχηματισμών του Κύκνου, της Λύρας και του Αετού, ενώ μέσα στον πυρήνα του, την καρδιά του, κατοικοεδρεύει ο εντυπωσιακός σπειροειδής Γαλαξίας μας που για τη θέαση και παρατήρησή του, θα χρειαστούμε οπωσδήποτε τηλεσκόπιο, σε αντίθεση με τους αστερισμούς του Κύκνου, της Λύρας και του Αετού, που είναι ορατοί στο νυκτερινό ουρανό με γυμνό μάτι, αν ορθώσουμε το βλέμμα μας προς το Νότο. Και οι τρεις αυτοί υπέροχοι μυθολογικοί σχηματισμοί όπως θα δούμε στη συνέχεια, συμπεριλαμβάνονται στους ογδόντα οκτώ επίσημους αστερισμούς που έχει θεσπίσει η Διεθνής Αστρονομική Ένωση και παρατηρήθηκαν και καταγράφηκαν πρώτη φορά από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο.

Το καλοκαιρινό τρίγωνο

Η ουρά του αστερισμού του Κύκνου, με την επιστημονική ονομασία Ντένεμπ εκπέμπει μια γαλήνια αύρα και αποτελεί το σημείο σταθμό αυτού του τριγώνου στην κινητή πινακοθήκη του αρχέγονου νυκτερινού Ουρανού. Παρά την ταπεινή εμφάνισή του όμως, ο Ντένεμπ είναι 160.000 φορές πιο φωτεινός από τον Ήλιο έχοντας 200 περίπου φορές μεγαλύτερο μέγεθος, ενώ εάν εξέπεμπε στην ίδια απόσταση με το Βέγα του αστερισμού της Λύρας που σαφώς βρίσκεται πολύ πιο κοντά στη Γη, θα μπορούσαμε να δούμε τον Ντένεμπ να λάμπει σαν το φεγγάρι στη φάση της ημισελήνου. Συνεπώς μιλάμε για μια αστρική παρουσία γιγαντιαίων διαστάσεων, που βρίσκει το πλέον γόνιμο έδαφος για τη φράση του διάσημου φιλόσοφου, φυσικομαθηματικού και αστρονόμου Νεύτωνα: «Αν είδα μακρύτερα είναι γιατί στάθηκα πάνω σε ώμους γιγάντων».

Στην άλλη κορυφή του τριγώνου αυτού, βρίσκεται η Άρπα ή αλλιώς Βέγας που είναι το πιο φωτεινό μέρος του αστερισμού της Λύρας. Ενώ βρίσκεται είκοσι πέντε έτη φωτός μακρυά από τη Γη, διακρίνεται πολύ εύκολα, καθώς κατατάσσεται σε φωτεινότητα ως το πέμπτο λαμπρότερο άστρο στην παλέτα του ουρανού, έχοντας διπλάσιο μέγεθος από τον Ήλιο και εκπέμπει φως πενήντα φορές πιο δυνατά από τον  βασιλιά του φωτός.

 «Το μάτι» του αστερισμού του Αετού, ο λεγόμενος Αλταίρ, αν και είναι το πιο κοντινό σε εμάς από τα τρία αστέρια του σχηματισμού, απέχοντας μόλις δέκα επτά έτη φωτός από τη Γη, διακρίνεται πιο αμυδρά. Γεγονός διόλου τυχαίο μια και ο Αετός ως ιερό πτηνό του Δία, θεωρείται ο βασιλιάς των αιθέρων και ο πανόπτης της Γης, η «αφανέρωτη ψυχή» του απείρου που στο φυσικό κόσμο  λόγω των πτήσεών του σε ιλιγγιώδη ύψη είναι σπάνια διακριτός. Στον αποσυμβολισμό του ο Αετός συνδέεται και με τη Νόηση που επίσης είναι ένα υπερβατικό πεδίο που για να ενεργοποιηθεί, να φανερωθεί δηλαδή και να εκδηλωθεί ως πνευματικότητα, προϋποθέτει πολλές εσωτερικές πτήσεις, αφοσίωση και συνεχή σύνδεση με το θείο κόσμο μέσω της προσευχής. Άλλο ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του ματιού του Αετού, του Αλταίρ, είναι η ταχεία περιστροφή του, που φτάνει τα 286 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο.

Μια αιώνια αλήθεια

Με αφετηρία τον ουρανό και τα λαμπερά στολίδια που φιλοξενεί μέσα του και όχημά μας το μύθο, είμαστε κληρονόμοι μιας πανάρχαιας γνώσης που αν μάθουμε να κοιτάμε ψηλά, δύναται να διδαχθούμε την αιώνια αλήθεια της. Η ετυμολογία της λέξεως αλήθεια μαρτυρά από μόνη της πως μπορούμε πολύ εύκολα να φτάσουμε αυτά τα μεγέθη, όσα έτη φωτός μακρυά κι αν βρίσκονται από τον πλανήτη μας, καθώς αλήθεια είναι στην πραγματικότητα η «θεία άλη», όπου η άλη βγαίνει από το ρήμα αλάομαι δηλαδή πετάω. Συνεπώς η θεία άλη, η αλήθεια, είναι στην πραγματικότητα η πτήσις προς το θείο όπως μας λέει ο Πλάτων στον Κρατύλο. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν τη δική μας πτήση προς την αλήθεια των αστερισμών,  μέσα από τα χρυσά παλάτια της ελληνικής μυθολογίας.

Ο αστερισμός του Κύκνου

Για τον λαμπρό αστερισμό του Κύκνου κυριαρχούν τρεις μυθολογικές εκδοχές. Η πρώτη αφορά τον γιό του Απόλλωνα που ονομαζόταν Κύκνος που όπως λέγεται δίδαξε ο ίδιος στον πατέρα του τη μουσική και στη συνέχεια μεταμορφώθηκε από τον ίδιο τον Απόλλωνα σε αστερισμό.

Η δεύτερη μυθολογική ερμηνεία, αποτελεί έναν ύμνο στην αιώνια δύναμη της φιλίας. Σε αυτή την εκδοχή, ο Κύκνος ήταν ο επιστήθιος φίλος του γιου του Φοίβου-Ήλιου, του Φαέθοντα, ο οποίος αφού κατακεραυνώθηκε από τον Δία, έπεσε στις όχθες του ποτάμιου θεού Ηριδανού και στη συνέχεια χάθηκε μέσα του. Ο Κύκνος βλέποντας τον Φαέθων να χάνεται μέσα στα γαλήνια νερά, βυθίστηκε και ο ίδιος στον Ηριδανό αναζητώντας το φίλο του. Οι θεοί τότε που παρακολουθούσαν συγκινημένοι την αφοσίωση του Κύκνου στα ιδεώδη της πραγματικής φιλίας, τον μεταμόρφωσαν σε αστερισμό καθιστώντας έτσι αιώνια τη φιλία των δύο νέων. Ας μου επιτραπεί εδώ ένας ρομαντικός συνειρμός για την Αριστοτέλεια θέση περί φιλίας, που επιχειρηματολογώντας, προτρέπει έμμεσα στο τρίτο είδος φιλίας, αυτήν της Αρετής, της αμοιβαίας καλοσύνης και της ενσυναίσθησης, των συμπεριφορών δηλαδή εκείνων που κάνουν τις ανθρώπινες σχέσεις να ανθίζουν και να καρποφορούν. Η αρωγή της αρετής, όταν αυτή διέπει τις ανθρώπινες σχέσεις, επισφραγίζεται και από το όνειρο που είχε δει ο Πλάτωνας μια ημέρα πριν γνωρίσει το μεγάλο του διδάσκαλο Σωκράτη. Στον ονειρικό κόσμο, ο Πλάτων συναντήθηκε με έναν υπέρλαμπρο κύκνο που του υποσχέθηκε νοερά πως θα του μεταδώσει όλη τη σοφία του σύμπαντος, όπως και έγινε, καθιστώντας τον έτσι έναν από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους στην παγκόσμια ιστορία.

Ο τρίτος μύθος, αφορά στη μεταμόρφωση του Δία από την Αφροδίτη σε Κύκνο για να προσεγγίσει ερωτικά την πανέμορφη Λήδα. Στη συνέχεια, η Αφροδίτη μεταμορφώθηκε σε Αετό καταδιώκοντας τον Κύκνο Δία, έτσι ώστε να τραβήξουν την προσοχή της πανέμορφης Λήδας, η οποία προκειμένου να  προστατέψει τον Δία τον τύλιξε στην αγκαλιά της και από την ερωτική ένωση και ωοτοκία τους, γεννήθηκαν οι επίσης υπέρλαμπροι αστερισμοί Κάστωρ και Πολυδεύκης αλλά και η  ωραία Ελένη που στο πνευματικό επίπεδο συμβολίζει τον αιθέρα. Γι’ αυτό και λέγεται πως στα Ομηρικά έπη της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, στην πραγματικότητα περιγράφεται το Ηλιακό ταξίδι της ανθρώπινης ψυχής προς την αιθερική φύση της και ως γνωστόν βασικότερη προϋπόθεση στην ψυχική εξέλιξη αποτελεί ο πόλεμος. Τον διαχρονικό Τρωϊκό πόλεμο λοιπόν, βιώνουμε όλοι οι άνθρωποι κατά την ενσάρκωσή μας.

Στην παραλλαγή του μύθου της ωοτοκίας, συναντούμε και την κόρη της Νύκτας, τη Νέμεσις, τη μορφή του αναγκαίου και φίλη της Αιδούς, που ήταν βαθιά ερωτευμένη με το Δία και προκειμένου να αποτρέψει την ένωσή του με τη Λήδα, μεταμορφώθηκε σε χήνα και ενώθηκε η ίδια μαζί του ερωτικά. Στην ερμηνεία αυτή της ενώσεως της Νεμέσεως με το Δία και τη γέννηση της τέλειας μορφής, της ωραίας Ελένης από το Ορφικό ωό, θα ταυτιστούμε με τη ρήση του Ηράκλειτου που αναφέρει πως από τις αντιθέσεις, τις διαφορές, γεννάται η καλλίστη αρμονία.

Ο αστερισμός της Λύρας

Στη μυθολογική παράδοση, το μουσικό όργανο της Λύρας, κατασκεύασε πρώτος ο αγγελιοφόρος των θεών, ο θεός Ερμής με το καύκαλο μιας χελώνας που είναι ένα από τα ιερότερα σύμβολα του Απόλλωνα και στη συνέχεια του τη χάρισε. Ο γιος του Απόλλωνα, ο Ορφέας ο οποίος ήταν και ο πρώτος που ονομάτισε όλη τη θεία τάξη, τους πλανήτες δηλαδή, διδάχθηκε την τέχνη της λύρας και έμαθε να την παίζει τόσο όμορφα που σαγήνευε όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα άγρια θηρία και τα πάντα στο σύμπαν. Στη μαγευτική επιρροή της μουσικής του, δε μπόρεσε να αντισταθεί ούτε ο Άδης που στο βασίλειό του κρατούσε την αγαπημένη του Ορφέα, την Ευριδίκη, που έχασε τη ζωή της δαγκωμένη από ένα φίδι. Οι πένθιμες ερωτικές νότες της λύρας του Ορφέα συγκίνησαν το βασιλιά του κάτω κόσμου και συμφώνησε να αφήσει την Ευριδίκη να επιστρέψει στη Γη με τον αγαπημένο της υπό έναν όρο. Να προπορεύεται της εξόδου τους από το βασίλειό του, παίζοντας τη λύρα του, δίχως να γυρίσει να κοιτάξει την Ευριδίκη πριν βγουν στο φως του Ήλιου. Ο έρως, ανίκητος στη μάχη όμως και η επιθυμία του Ορφέα να αντικρύσει ξανά την αγαπημένη του, τον ανάγκασαν λίγο πριν βγουν από τις πύλες του Άδη, να κοιτάξει πίσω του για να βεβαιωθεί αν η Ευριδίκη τον ακολουθεί. Έτσι δεν κατάφερε να τηρήσει τη συμφωνία και η Ευριδίκη επέστρεψε και πάλι στα ανήλιαγα δώματα του Άδη.

Άλλη μια θαυμαστή σύνδεση της Λύρας και της μυθολογικής ερμηνείας, αφορά στις ιερές ακόλουθους του Απόλλωνα, τις Μούσες, που δίδαξαν στο ανθρώπινο γένος την τέχνη του χορού, μιμούμενες τις αρμονικές κινήσεις των ουράνιων σωμάτων αλλά και τη θεραπευτική μουσική της Λύρας και όλων των μουσικών οργάνων. Στον αποσυμβολισμό τους, οι «Ελικωνιάδες Μούσες» κατοικοεδρεύουν στους «ελικωειδείς» σχηματισμούς του ανθρώπινου εγκεφάλου, ανθολογώντας τις αισθήσεις μέσω της ψυχαγωγίας, της αγωγής της ψυχής δηλαδή και ενεργοποιώντας τους συγκινησιακούς αδένες, το θυμικό, φτάνοντας τον άνθρωπο που ακόμη αναζητά τη θεϊκή έμπνευση των Μουσών, στη μέθεξη. Από τις Μούσες άλλωστε βγαίνει και η λέξη μουσική. Κάθε φορά λοιπόν που συγκινούμαστε από ένα τραγούδι ας έχουμε κατά νου πως μια από τις εννέα Μούσες μας έχει δωρίσει αυτή την συγκίνηση, οι οποίες διδάχτηκαν τη μουσική από τον αγγελιοφόρο των θεών Ερμή που αν και δεν θεωρείται ο θεός της μουσικής, τη διδάσκει, καθώς η μουσική αποτελούσε από την αρχαιότητα την ύψιστη μορφή επικοινωνίας ανάμεσα σε θεούς και ανθρώπους, όπως και ο ίδιος ο Ερμής.

Ο αστερισμός του Αετού

«Σαν αετοί των ουρανών Δία μου και πατέρα, χορεύουν κύκλους κι οι ψυχές στη γη και τον αιθέρα».

Ο υψιπετής αετός, το ιερό πτηνό του Δία, κατέχει μια εξέχουσα θέση όχι μόνο στα ουράνια στρώματα αλλά και στην ελληνική και παγκόσμια μυθολογία. Ενσαρκώνει τη γονιμοποιό δύναμη της φύσης που παίρνει τη δύναμή του από το άπλετο φως του Ήλιου, μια και είναι το μόνο πτηνό που δύναται να φτάσει σε τέτοια ιλιγγιώδη ύψη και επίπεδα, με την ταχύτητα και το ατρόμητο πέταγμά του. Συνδέεται επίσης με την αστραπή του Κεραύνιου Διός, συσχέτιση που επιβεβαιώνεται και από τα μακεδονικά νομίσματα. Ακόμη χαρακτηρίζεται ως ο αγγελιοφόρος του Δία μεταφέροντας ο ίδιος στα νύχια του τον κεραυνό, διαβιβάζοντας στο γένος των θνητών τα θελήματα του Δία. Η σχέση του Δία με τον Αετό είναι υψίστης σημασίας και στις αρχαίες παραδόσεις της Κρήτης, μια και λέγεται πως γεννήθηκε την ίδια ώρα με το βασιλιά των θεών και ανθρώπων, αναλαμβάνοντας την προστασία του αμέσως μετά τη γέννησή του, απλώνοντας τις φτερούγες του πάνω του για να τον προστατέψει από το διαπεραστικό βλέμμα του Κρόνου, ενώ ο ίδιος ο Αετός προείπε ως θεϊκός μάντης στο Δία τη νίκη του κατά των Γιγάντων.

Ο Όμηρος, για τον Αετό αναφέρει σχετικά: «ος τε σοί αυτώ φίλτατος οιωνών». Στην τέχνη της μαντικής και ειδικότερα της οιωνοσκοπίας κατέχει μια εξέχουσα θέση και στην Ιλιάδα αναφέρεται ως Τελειότατος Πετεεινών και Μαντείας Πρόεδρος.

Το ιερό πτηνό δε θα μπορούσε να λείπει σα συμβολισμός και από τις ερωτικές περΙπέτειες του Δία, που έπαιρνε συχνά τη μορφή Αετού για να ενωθεί με τις αγαπημένες του, με χαρακτηριστική την ένωσή του με τις νύμφες Αστερία και Αίγινα. Σε αετούς επίσης είχαν το δικαίωμα να μεταμορφωθούν και θνητοί βασιλιάδες. Σαν αγγελιοφόρος επίσης, μεταφέρει από τη γη στον Όλυμπο τον πανέμορφο νέο Γανυμήδη, που υπερνικά το θάνατο, ραντίζοντας τον αετό που τον μετέφερε στα Ολύμπια δώματα για να γίνει ο οινίοχος των θεών.

Αναμφίβολα, ο πιο ξακουστός μύθος, είναι αυτός που ο Δίας έστειλε δύο Αετούς, έναν προς την Ανατολή και τον άλλο προς τη Δύση για να βρουν το κέντρο του Κόσμου. Οι δύο Αετοί μάντεις συναντήθηκαν πάνω από το ιερό κέντρο – Ομφαλό των Δελφών, που έκτοτε καθιερώθηκε ως το κέντρο του κόσμου. Ως φόρο τιμής στο ιερό πτηνό, οι αρχαίοι Έλληνες τοποθέτησαν πάνω στο λίθινο Ομφαλό που βρισκόταν μέσα στο ναό του Απόλλωνα, δύο ολόχρυσους Αετούς. Φόρο τιμής στον Αέτιο Δία, αποδίδεται και στην αρχαία Ολυμπία, όπου κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων προς εμψύχωση των αγωνιζόμενων, στο βωμό του σταδίου υψωνόταν σε μεγάλο ύψος, με τη βοήθεια προηγμένης τεχνολογίας μηχανισμού, ένας χάλκινος ολόλαμπρος Αετός.

Με γνώμονα πως οι μύθοι δημιουργήθηκαν στο ανιμιστικό στάδιο του πολιτισμού της ανθρωπότητας, που όλα τα στοιχεία της φύσης θεωρούνταν ψυχές ζώσες που είχαν τη δύναμη να μεταμορφωθούν, συμπεραίνουμε πως οι μύθοι κρύβουν μέσα τους αλήθειες, που φανερώνουν πως ο ψυχισμός είναι πανταχού παρών σε οτιδήποτε υπάρχει στη φύση του σύμπαντος κόσμου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως στα αρχαία χρόνια η ψυχή λεγόταν φυσέχη -φύσιν οχεί και έχει- και η σημερινή της εννοιολογική απόδοση καθιερώθηκε για λόγους ευγλωττίας και όχι φυσικά γιατί η ψυχή ψύχεται σύμφωνα με τους σύγχρονους ερμηνευτές της ελληνικής γλώσσας. Η ψυχή καθίσταται τέλεια όταν η φύση της γίνεται πύρινη και όχι ψυχρή.

«Φυσέχη λέγαν την ψυχή, πριχού το ψ να δώσει την ευγλωττία σα σπονδή στου ψίθυρου τη γνώση»

Πηγές:
Δανέζης Μ., Θεοδοσίου Σ., Τα άστρα και οι μύθοι τους
Οβίδιος, Μεταμορφώσεις
Όμηρος, Ιλιάδα
Ορφέας, Αργοναυτικά
Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις
Πλάτων, Κρατύλος
Πλάτων, Φαίδρος
Πλωτίνος, ο Μυστικός Κήπος της Γνώσης, Μυσταγωγία - Μυθαγωγία
Πρόκλος, Υπόμνημα εις Πλάτωνος Κρατύλον
Πτολεμαίος, Τετράβιβλος
Στράβων, Γεωγραφικά
Juan Eduardo Cirlot, Το Λεξικό των Συμβόλων, Μυσταγωγία - Μυθαγωνία